Het wiel van verandering

De thangka is het bekendste voorbeeld van de lange spirituele geschiedenis van de Tibetaans Boeddhistische kunst. De authentieke thangka, een geschilderde boodschap waarin elk figuur en elke kleur van betekenis is, werd door Boeddhistische monniken geschilderd met een traditie van meesterschap. Het leven en de lessen van Boeddha werden erop verbeeld, uitgelegd en ze dienden ter meditatie.
De spirituele waarden delven momenteel het onderspit in de nieuwe Chinese economie waar het draait om groei en winst. Krijgt in China de commercie ook in de kunst de overhand ?
Tibetaanse kunstenaars in en buiten Tibet hebben een rijke culturele geschiedenis om uit te putten. Opgegroeid in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw, met de modernisering en veranderingen in Tibet zelf en met de heimwee naar hun land of naar wat was, zoeken de jonge kunstenaars een weg om hun spiritualiteit of nieuw gevonden waarden in hun werk te uiten.
In het Westen werd gedweept met de mystieke, mysterieuze Tibetanen, maar de Tibetaanse kunstenaars kregen genoeg van dat label. Ze voelden zich ook beperkt door de (neo-)realistische manier van werken van veel moderne Chinese schilders, beïnvloed door propagandakunst uit de Sovjetunie.
In 2003 werd de Gendün Chöpel Artists’ Guild opgericht, een organisatie met Tibetaanse kunstenaars en twee in Tibet levende Chinese kunstenaars. Ze hielden maandelijks wisselende exposities, ze verdedigden het recht hun eigen identiteit te uiten in hun werk en ze verzetten zich tegen de wijze waarop de Chinezen tegen hun ‘etnische’ kunst aankeken.
Dit was een goede manier om het wiel van ontwikkeling en vernieuwing in werking te zetten. Het afzetten tegen de traditie en de hokjesgeest kon de kunstenaars alleen maar vooruitgang brengen.
De grens tussen traditie en hedendaagse kunst wringt soms nog, wanneer kan de kunstenaar alle traditie laten varen en wanneer integreert hij elementen uit de oude kunst in zijn nieuwe werk? Waar de ontwikkeling van de vrije mens beperkt wordt is ook de ontwikkeling van een nieuwe, vrije identiteit in de kunst niet makkelijk.
© ArtSite 2008

Van 16 augustus tot en met 26 september 2008 was bij Galerie ArtSite in Haarlem een expositie te zien  met schilderijen en collages van de Tibetaanse kunstenaar Phuntsok Tsering en kunstenaars van de Gendün Chöpel Artists’ Guild uit Lhasa, Tibet.