Verklaring voorzitter Centraal-Tibetaans Bestuur bij 62e herdenking Dag van de Tibetaanse Opstand

Verklaring van de voorzitter van het Centraal-Tibetaans Bestuur bij de 62e herdenking van de Dag van de Tibetaanse Opstand

Het is vandaag tweeënzestig jaar geleden dat duizenden Tibetanen in Lhasa gezamenlijk in opstand kwamen tegen het Chinese bewind. Het Centraal-Tibetaans Bestuur herdenkt en eert de moed en vastberadenheid van deze martelaren. Tevens denken we nu aan de Tibetanen in Tibet die zuchten onder de tirannieke Chinese heerschappij. Onze gebeden en gedachten zijn aan hen gericht en wij zijn onverminderd solidair met hen. Op 10 maart 1959 was Zijne Heiligheid de 14e Dalai Lama uitgenodigd om een theatervoorstelling bij te wonen in het hoofdkwartier van het Chinese leger in Lhasa. Een dag voor deze gebeurtenis was Zijne Heiligheid gevraagd om zonder zijn bewakers naar dit optreden te komen. Toen deze informatie het volk bereikte, vormden duizenden Tibetanen een menselijk schild rond het Norbulingka-paleis om Zijne Heiligheid te beschermen. Zeven dagen later kwamen twee mortiergranaten, afgevuurd vanuit een nabij gelegen Chinees legerkamp, buiten de noordelijke poort van het paleis terecht en zag Zijne Heiligheid zich gedwongen om diezelfde nacht nog het land te verlaten. In de vroege ochtend van 20 maart regende het mortieren en kogels op het Tibetaanse volk en in de daarop volgende dagen werden duizenden Tibetanen afgeslacht. Deze daden vormden verder bewijs dat China, dat zichzelf als “bevrijder” had geprofileerd sinds de invasie van Tibet in 1949, in feite een koloniserende onderdrukker was. Meer dan een miljoen Tibetanen zijn in de afgelopen zestig jaar omgekomen onder het Chinese bewind. Vandaag zijn we bijeengekomen om gezamenlijk te rouwen om dit verlies. Maar we zijn hier ook om een eerbetoon te brengen aan de onverschrokkenheid en veerkracht van de Tibetanen in Tibet. Met gevaar voor eigen leven blijven ze protesteren door zich in te zetten voor het behoud van onze taal, ons geloof, ons land en onze identiteit. Op 19 januari dit jaar overleed Tenzin Nyima, een 19-jarige monnik uit het Dza Wonpo-klooster in de prefectuur Karze, aan verwondingen die hij in de gevangenis had opgelopen. Hij was op vreselijke wijze gemarteld. Wat had hij misdaan? Hij had deelgenomen aan een vredig protest. Dit trieste voorval doet ons ook stilstaan bij het lot van andere jonge monniken en leken die bij hetzelfde protest aanwezig waren in november 2019 en die eveneens gevangengezet zijn. Nauwelijks een maand na de dood van Tenzin Nyima overleed een andere Tibetaanse politiek gevangene, de 51-jarige reisleider Kunchok Jinpa uit Chagtse in de regio Driru, aan verwondingen die hij in de gevangenis had opgelopen. Hij zat sinds 2013 een gevangenisstraf van 21 jaar uit voor zijn vermeende rol bij het delen van nieuws aan buitenlandse media over lokale protesten (o.a. tegen het milieubeleid) in zijn regio. De tragische verhalen van Tenzin Nyima en Kunchok Jinpa zijn illustratief voor de gruwelijke werkelijkheid in Tibet. In hun jaarverslag meldde de Noord-Amerikaanse Congressional-Executive Commission on China (US CECC) dat de situatie op het gebied van mensenrechten en godsdienstvrijheid in China aan het verslechteren is. De commissie heeft zijn bezorgdheid geuit over China’s doelbewuste sinificatie van de Tibetaanse identiteit en over de vele willekeurige arrestaties van Tibetanen. Zo heeft China’s Staatsdienst voor Religieuze Aangelegenheden afgelopen maand een decreet aangekondigd (“De bestuurlijke maatregelen voor religieus personeel”) met nieuwe beperkingen ten aanzien van religieuze bijeenkomsten, godsdienstonderricht en religieuze activiteiten. Dit nieuwe decreet zal vanaf mei 2021 van kracht zijn en is er tevens op gericht om vermeende ‘buitenlandse invloeden’ uit te bannen. Het verhaal van Gendhun Choekyi Nyima, de 11e Panchen Lama, is exemplarisch en toont China’s schaamteloze gebrek aan respect voor en inbreuk op de godsdienstvrijheid van het Tibetaanse volk. In mei dit jaar is het 26 jaar geleden dat Gendhun Choekyi Nyima, samen met zijn familie en Chadrel Rinpoche, de voormalige abt van het Tashi Lhunpo-klooster, werd ontvoerd en spoorloos verdween. Jarenlang hebben internationale organisaties (zoals de VN-Commissie voor de Rechten van het Kind en de VN-Werkgroep voor gedwongen en onvrijwillige verdwijningen), regeringen en instanties wereldwijd die Tibet steunen, resoluties aangenomen en rapporten uitgebracht met daarin het verzoek om informatie over en vrijlating van de 11e Panchen Lama. Het Centraal-Tibetaanse Bestuur heeft in 2020 via het Bureau van Tibet een maand lang wereldwijd campagne gevoerd om deze zaak onder de aandacht te brengen. Wij blijven ons inzetten voor de vrijlating van de 11e Panchen Lama.

Ondanks deze gezamenlijke inspanningen blijft China leugens verspreiden om de ontvoering en gedwongen verdwijning van een zesjarig kind te rechtvaardigen. Als de ontkenning van de Chinese overheid dat de Panchen Lama ontvoerd is en kwaad is aangedaan terecht is, moet China verifieerbaar recent foto- en videomateriaal aanleveren als bewijs dat de 11e Panchen Lama, zijn familie en Chadrel Rinpoche levend en wel zijn.

Censuur en toezicht in Tibet hebben ongekende niveaus bereikt en daardoor worden de fundamentele rechten van het Tibetaanse volk nog verder geschonden. Op 24 december 2020 hebben de autoriteiten in de zogeheten Tibetaanse Autonome Regio (TAR) aangekondigd tot strafrechtelijke vervolging over te gaan van personen die online communicatiemiddelen gebruiken om “het land te verdelen” en “de nationale eenheid te ondermijnen”. Deze maatregel zal de Chinese regering helpen om Tibet nog steviger in haar greep te houden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat China in het rapport van Freedom House over internetvrijheid in 2020 genoemd wordt als het land dat veruit het meeste misbruik maakt van het internet. Daarnaast staat China met een 177e plaats ergens onderaan de World Press Freedom Index 2020, een ranglijst die wordt samengesteld door Verslaggevers zonder Grenzen (VZG). Elk jaar geeft deze Index de situatie weer op het gebied van persvrijheid voor journalisten in 180 landen en regio’s. Afgelopen december is de 30-jarige Tibetaanse nomade Lhundup Dorjee uit de prefectuur Machin Golog veroordeeld tot een gevangenisstraf van één jaar, omdat hij een video van Zijne Heiligheid had geplaatst op microblogsite Weibo. Tibet zit in een zwaar bewapende digitale kooi en het is vrijwel onmogelijk om informatie naar buiten te krijgen. In januari ontvingen we – vijf jaar nadat het gebeurd was – het bericht over de 26-jarige Shurmo uit het dorp Shagchukha (regio Driru) die zichzelf uit protest in brand had gestoken. Hieruit blijkt wel hoeveel controle en toezicht op informatie het Chinese bewind uitoefent in Tibet. Shurmo is een van de 155 Tibetanen die zich sinds 2009 uit protest in brand hebben gestoken. Van hen zijn er 133 overleden. De verstikkende greep van China heeft Tibetanen in Tibet tot dergelijke extreme maatregelen aangezet om hun onvrede kenbaar te maken over het beleid en de praktijken die een bedreiging vormen voor de Tibetaanse identiteit, religie en cultuur. Zelfs toen ze al volledig in brand stonden, riepen zij om vrijheid voor het Tibetaanse volk en de rechtmatige terugkeer van Zijne Heiligheid de Dalai Lama naar Tibet. Hoe het leven er in werkelijkheid uitziet in Tibet blijkt uit het jaarverslag van Freedom House over 2021. Daarin staat Tibet, samen met Syrië, vermeld als de minst vrije regio ter wereld. Vandaag de dag strekken de lange armen van de Chinese macht zich verder uit dan alleen Tibet: China gebruikt zijn groeiende economische invloed om de democratie wereldwijd in gevaar te brengen. Volgens Freedom House voert China “de meest geavanceerde en gedetailleerde campagne van grensoverschrijdende repressie ter wereld.” Dit rapport geeft aan hoe ver de Chinese communistische partij gaat om Chinese burgers, politieke dissidenten, inwoners van Hongkong en minderheden zoals Tibetanen en Oeigoeren te controleren en onderdrukken – zelfs tot buiten de staatsgrenzen. Alle democratieën ter wereld moeten hun krachten bundelen om dergelijke aanvallen op de mondiale democratie de kop in te drukken.

On 27 december 2020 ondertekende Donald Trump, toen nog president van de Verenigde Staten, de Tibetan Policy and Support Act 2020 (TPSA). De TPSA belichaamt een sterke verbetering van het Amerikaanse beleid en steun voor Tibet. Er staat duidelijk in vastgelegd dat de reïncarnatie van de Dalai Lama en andere Tibetaanse boeddhistische leiders religieuze aangelegenheden zijn en dat alle beslissingen ten aanzien van reïncarnaties louter genomen kunnen worden door de Dalai Lama, het Tibetaanse volk en de Tibetaanse boeddhistische gemeenschap. Daarnaast bevat de wet de waarschuwing dat er sancties volgen voor de Chinese autoriteiten als ze zich mengen in deze kwestie. In deze wet wordt het Centraal-Tibetaans Bestuur formeel erkend en is het belang van het milieu en de hoogvlaktes van Tibet vastgelegd. Wij spreken onze dank uit aan de Amerikaanse regering, het Congres en de Senaat, en vooral aan degenen die dit wetsvoorstel hebben voorbereid en ingediend. Ook willen we alle organisaties en personen bedanken die er met hun steun voor hebben gezorgd dat deze wet snel is aangenomen. We zijn de Minister van Buitenlandse Zaken, Anthony Blinken, dankbaar dat hij kort na zijn aantreden een speciale coördinator voor Tibetaanse Kwesties heeft aangesteld. Ook roepen wij de regering-Biden op om snel een speciale coördinator aan te stellen en om andere cruciale wetten zoals de ‘Reciprocal Access to Tibet Act 2018’ en TPSA 2020 te implementeren. De US CECC heeft het Amerikaanse Congres en de regering aangeraden om er bij de Chinese regering op aan te dringen dat China “ophoudt de Dalai Lama te behandelen als een gevaar voor de veiligheid” en dat China onvoorwaardelijk de dialoog moet hervatten met de vertegenwoordigers van Zijne Heiligheid. Mijn bestuur is vastbesloten om de middenweg-aanpak te blijven hanteren bij ons streven naar echte autonomie voor heel Tibet.

We staan volledig achter onze broeders en zusters in Tibet, en vooral achter de politieke gevangenen die vastberaden volhouden ondanks de mensonterende behandeling en martelingen die ze ondergaan in Chinese gevangenissen. We zijn blij met het recente nieuws over de vrijlating van Tashi Wangchuk, een pleitbezorger van de Tibetaanse taal, na een gevangenisstraf van vijf jaar. We roepen de Chinese regering op om alle politieke gevangenen, en dus ook de 11e Panchen Lama, vrij te laten.

Nu de eindronde van de verkiezingen voor de Sikyong en het 17e parlement nadert, roepen we iedereen op om zich verantwoord te gedragen, vooral op sociale media. Wij kunnen genieten van de democratie die onze grote leider ons geschonken heeft en we moeten ons kiesrecht dan ook op verantwoorde wijze uitoefenen. Ook moeten we blijven denken aan de hoop en de wensen van onze mensen in Tibet. En dat kunnen we doen door onze democratie in ballingschap en onze zaak voor vrijheid en rechtvaardigheid verder te versterken. Wij buigen nederig voor Zijne Heiligheid: zijn onvermoeibare inspanningen hebben geleid tot wereldwijde steun voor de Tibetaanse zaak en tot de instelling van een daadkrachtig Tibetaans bestuur en een vastberaden gemeenschap in ballingschap. Mijn bestuur heeft er hard aan gewerkt om onze zaak verder te brengen en om de stemmen van Tibetanen in Tibet te laten horen aan de rest van de wereld. Tegelijkertijd hebben we onze inspanningen gericht op het welzijn van de Tibetaanse diaspora. Wij voelen ons vereerd en we danken u allen voor uw steun. Onze aanhoudende strijd voor vrijheid zou niet mogelijk zijn zonder de steun van onze vrienden over de hele wereld. De Kashag wil namens de Tibetanen binnen en buiten Tibet bovenal de Indiase regering en het Indiase volk bedanken voor hun grootmoedigheid en nooit aflatende steun. Daarnaast bedanken wij de leiders, regeringen, overheden, organisaties en personen die opkomen voor gerechtigheid, gelijkheid en vrijheid en die de rechtvaardige Tibetaanse zaak blijven steunen. En tot slot: laten we bidden voor een lang en gezond leven van Zijne Heiligheid de 14e Dalai Lama. Wij bidden dat de dag snel moge aanbreken dat de stralen van vrede en vrijheid zullen schijnen over het Land van de Sneeuw. Bhod Gyalo!

Voorzitter 10 maart 2021

Opmerking: Dit is een vertaling van de Tibetaanse verklaring. In het geval van discrepanties tussen de taalversies is de Tibetaanse versie leidend en gezaghebbend.