Het verboden elftal van Tibet

De Chinese invasie van Tibet begon in 1950 onder leiding van president Mao Zedong met als redenen de bevolking te bevrijden en het gebied te re-integreren met het moederland. Veel (internationale) organisaties erkennen deze onrechtmatige Chinese invasie. Een guerrillabeweging van Tibet kreeg zelfs wapens gestuurd vanuit de Verenigde Staten, maar verder kwam er weinig tot geen hulp. Er volgde een periode van negen jaar waarin de van oorsprong pacifistische Tibetanen gedwongen over moesten gaan op geweld. In 1959 lukte het China om Tibet toe te voegen aan het communistische regime. De Dalai Lama, geestelijk leider van de Tibetanen, vluchtte net op tijd naar India. 1.2 miljoen Tibetanen waren vermoord en duizenden kloosters verwoest. Maar dit was pas het begin van de ontmanteling van de Tibetaanse identiteit.

Culturele genocide
Sinds Tibet bij China hoort doet men er alles aan om het leven van de Tibetanen te verwoesten. Zo staat het praktiseren van de culturele gebruiken gelijk aan separatisme en spioneert de overheid via camera’s en Huawei-smartphones om elke Tibetaan in de gaten te houden. Het communistische regime doet aan culturele assimilatie door een miljoen Han-Chinezen te forceren om in Tibet te wonen.
Sinds 2023 is het woord ‘Tibet’ verboden en noemt men het gebied ‘Xizang’.
Zowel mannen als vrouwen worden zonder pardon in concentratiekampen gestopt, die China zogenaamde ‘heropvoedingskampen’ noemt. Hier zijn de Tibetanen in gevangenschap veroordeeld tot dwangarbeid.

Daarbij zijn meer dan een miljoen kinderen losgerukt van hun ouders. Ze volgen elders in het land onderwijs en leren Chinees, zodat ze de Tibetaanse cultuur van de ouders niet kunnen overnemen. Zwangere vrouwen die al een kind hebben zijn gedwongen abortus te plegen, terwijl de één-kind regel in de rest van China niet meer geldt. Inmiddels drijft de wanhoop sommigen Tibetanen zo ver dat ze zichzelf als martelaar publiekelijk in brand steken, uit protest tegen de onmenselijke onderdrukking. Het aantal martelaren is in de laatste jaren gestegen boven de tweehonderd mensenlevens. Internationale organisaties doen niets aan de terreur, terwijl de Chinese overheid alle sociale, culturele en politieke rechten keihard schendt.

Het verboden elftal
In 1998 krijgt het ballingschap in de Indiase stad Dharamsala, waar de Tibetaanse regering en Dalai Lama zich bevinden, een uitnodiging van de Italiaanse band DinamoRock om een voetbalwedstrijd te spelen. Met veel enthousiasme gaat de community in op het voorstel en een jaar later neemt het Tibetaanse nationale elftal het in Bologna op tegen de rockband. Dit bracht Michael Nybrandt op het idee om een voetbalbond voor het verloren land op te richten. De Deen verbleef een tijd lang in Tibet en zag met eigen ogen hoe schrijnend de situatie van de Tibetanen is. Gevolgd door documentairemakers, reist Nybrandt naar Dharamsala en organiseert hij oefenwedstrijden om het beste elftal bij elkaar te krijgen. Geen enkele Tibetaan speelt op dat moment competitief voetbal en sommigen hadden nog nooit een bal aangeraakt.

Nybrandt weet sportmerk Hummel te strikken voor de shirts en Groenland als tegenstander voor de eerste ‘officiële’ wedstrijd in Kopenhagen. China oefent ondertussen op de achtergrond druk uit op de Deense overheid. Het communistische regime dreigt alle handel met Denenmarken te stoppen als de wedstrijd van de Tibetanen doorgaat, maar de Denen geven geen gehoor aan China. Op 30 juni 2001 speelt het Tibetaanse voetbalteam zijn eerste internationale wedstrijd en bij de opkomst geven de pacifistische Tibetanen sjaals aan de tegenstander, als teken van harmonie en vrede. Mede door het gebrek aan enige vorm van agressie en het niet willen blesseren van de Groenlanders, gaan de Tibetanen onderuit met 1-4. Maar veel belangrijker; de wereld maakt kennis met het verboden elftal van Tibet.

Het Tibetaanse elftal heeft tot op heden ongeveer twintig wedstrijden gespeeld en in 2008 waren er drie op Nederlandse bodem; tegen JEKA Breda, MVV ‘27 en VDL-Maassluis. Tibet heeft meegedaan aan zeer bijzondere toernooien, zoals de ConIFA World Cup en de FIFI Wild Cup. Deze toernooien zijn speciaal opgezet voor niet-erkende regio’s die erkenning en onafhankelijkheid nastreven, zoals Szeklerland, Cascadia, Barawa en Abchazië. Telkens weer probeert China een deelname van Tibet te dwarsbomen. Bij de ConIFA World Cup in Londen eisten grote bedrijven die het toernooi sponsorde plotseling dat Tibet geschrapt moest worden. Toch bezweek de organisatie, net als de Denen in het verleden, niet onder de druk en mocht Tibet meedoen.

Schreeuw om hulp
Het nationale elftal van Tibet symboliseert hoop en verenigt de Tibetanen, het is een boodschap tegen de onderdrukking van China. ‘‘Winnen of verliezen, voetbal is mijn platform om me uit te spreken namens Tibet en om opnieuw contact te maken met het land dat ik als kind ontvluchtte’’, zegt Jamyang Chotso, aanvoerder van het Tibetaanse vrouwenteam dat sinds kort bestaat. Gelek Wangchuk, middenvelder bij het mannenteam, vertelt: ‘‘Het is een droom om voor het nationale team te spelen. Voetbal is het spel dat je land trots kan maken, of je nu wint of verliest. Ik ben er trots op om voor mijn land te spelen’’. Zowel Jamyang als Gelek zijn op ouderlijk advies als kind in het holst van de nacht gevlucht uit Tibet.

Of internationale organisaties ooit daadwerkelijk acties gaan ondernemen tegen de culturele genocide op Tibet valt te betwijfelen. Het lijkt erop dat China als potentieel globale superpower te machtig is geworden. Niemand durft sancties in te voeren tegen de ontelbare mensenrechtenschendingen, of handel te stoppen door de grote economische gevolgen. Het China van president Xi Jinping gaat door met concentratiekampen, spionage, discriminatie en het afpakken van kinderen. En dat gebeurt niet alleen met de Tibetanen, maar ook met de Oeigoeren in China. Het verboden elftal van Tibet is een symbool van hoop, maar ook een schreeuw om hulp.

Geschreven door Daniel Kramer. Gepubliceerd op deze site met toestemming van de schrijver, het artikel is eerst gepubliceerd op de site van BBN/VARA/Joop op 5 maart 2024
Copyright:
Het verboden elftal van Tibet – Joop – BNNVARA