Roman: De kracht van het Tibetaanse water

“De kracht van het Tibetaanse water, Deel 1: Voetstappen in de sneeuw”, een roman over de vernietiging van de Tibetaanse cultuur door China, is geschreven door Johan G. Hahn. In het voorwoord beschrijft Hahn hoe hij met deze roman een bijdrage wil leveren aan het nadenken over de wijze waarop de (westerse) wereld onderdrukte volkeren in de steek laat.
Het boek is aan deze onderdrukte mensen en volkeren opgedragen, en aan hen die met de moed der wanhoop vechten voor het voortbestaan van hun identiteit en hun cultuur, in het bijzonder het Tibetaanse volk.
Klik hier voor een samenvatting.
Klik hier om het boek te bestellen.

INTERVIEW met Johan G. Hahn

Kun je kort iets over jezelf vertellen?
Ik ben opgeleid tot fotograaf en filmer. Ik heb godsdienstwetenschappen gestudeerd en ben in de communicatiewetenschappen gepromoveerd. Ik heb 15 jaar gewerkt als universitair docent communicatie en filmanalyse en 15 jaar in managementfuncties bij verschillende maatschappelijke organisaties. Na 30 jaar werken heb ik mijzelf toegestaan met pensioen te gaan. Sindsdien schrijf ik boeken en maak af en toe een fotoboek over een onderwerp waar ik voldoende beeldmateriaal voor heb verzameld.
Ik ben als vrijwilliger/fotograaf actief voor Voedselbanken Nederland, voor het Rode Kruis in Utrecht, waar ik woon en voor Cultuur 19. Als we tijd hebben maken mijn vrouw (zij is antropologe en ook fotograaf) en ik bijzondere reizen in Europa en geregeld ook in Oost en Zuid-Oost Azië.
Je nieuwe roman De Kracht van het Water van Tibet heeft als ondertitel Een roman over de vernietiging van de Tibetaanse cultuur door China.

Waarom heb je een roman geschreven over de moeilijke relatie tussen China en Tibet?
Elke dag staan de kranten vol over conflicten tussen landen en tussen
bevolkingsgroepen. Ik denk aan Rusland tegen Ukraine, Israel tegen Hamas,
Soedan, Jemen en ga zo maar door. De bezetting en annexatie van Tibet door China gebeurde meer dan 70 jaar geleden en daar hoor je nooit iets over. Terwijl ook daar sprake is van het vernietigen van een cultuur en van mensen. Op een van mijn reizen in Tibet ben ik ooit uit een hotel gegooid. En waarom? Omdat een onverwachte regeringsdelegatie uit Beijing het hotel opeens nodig had. Bizar! Een van de vreemde ervaringen met de Chinese overheid in Tibet, die ik in mijn achterhoofd had bij het schrijven mijn boek. Voor mij was het de vraag, hoe kun je dat oude conflict
tussen twee verschillende culturen, op een leesbare wijze onder de aandacht van een breed publiek brengen. Daarvoor moet ik geen wetenschappelijk boek schrijven.
Dat is voor de incrowd. Dat leest nauwelijks iemand. Met een spannende roman bereik ik veel meer mensen. Vandaar mijn keuze voor deze vorm.

Hoe schrijf je zoiets: een roman over zo’n ingewikkeld internationaal politiek probleem?
Door het verhaal vooral niet te ingewikkeld te maken en ervoor te zorgen dat de lezer zich een voorstelling kan maken van wat er gebeurd is en nog steeds gebeurt in Tibet. Om de feiten rond de vernietiging van de Tibetaanse cultuur goed te kunnen vertellen is het nodig om eerst grondig onderzoek te doen naar die feiten. Ik heb een paar jaar nodig gehad om een heleboel bronnen te vinden en te raadplegen en met mensen over het conflict van gedachten te wisselen. Ik heb ook een paar vertrouwelijke gesprekken gevoerd over het onderwerp van de roman. Bij dit onderwerp was ik mij ervan bewust, dat de Chinese overheid met mijn perspectief op
het conflict niet blij zou zijn. Maar dat heeft mij bij het schrijven niet gehinderd. Alles wat ik geschreven heb kan ik met bronnen onderbouwen. En, niet onbelangrijk, het is een roman. Maar of dat voor de Chinese overheid telt betwijfel ik.
De volgende stap is het zoeken van een verhaal waarin het conflict vanuit het perspectief van de Tibetanen tot zijn recht kan komen. Omdat ik enerzijds een keuze maak voor dat perspectief, maar aan de andere kant ook een zekere objectiviteit in het verhaal wilde brengen, heb ik gekozen voor het mengen van verschillende verhaallijnen. De verhaallijn van het Tibetaans Cultuurcentrum legt de nadruk op het aspect ‘Tibetaanse kunst en Chinese kunstcriminaliteit’. Heel belangrijk als we het hebben over Tibetaanse artefacten. Het perspectief van de politie zorgt voor een
zekere afstandelijke betrokkenheid en objectiviteit. De ontvoering en het
gevangenhouden van vier Tibetologen geeft de mogelijkheid te laten zien hoe de Chinese overheid omgaat met Tibetaanse cultuurgoederen en Tibetanen.
Vooral waar het gaat om de vernietiging en het te gelde maken van Tibetaans cultuurgoed. Het behulp van de bijzondere locatie waar zij gevangengehouden worden kan ik aandacht geven aan de rijkdom van de resten van de Tibetaanse cultuur en de pogingen van Tibetanen om te redden wat er te redden valt. Met het perspectief van de stuwdam kan ik laten zien hoe Beijing omgaat met het Tibetaanse volk, maar ook
met haar buurlanden. Interessant is in dat verband de veelgehoorde opvatting onder Chinezen, dat China nog nooit een buurland heeft bezet. Dat klopt niet, want Tibet is sinds 1950 met geweld bezet en in 1959 geannexeerd. Het klopt ook niet omdat China met haar handelspolitiek tal van landen in Azië en Afrika maar ook in Europa financieel en economisch aan zich gebonden heeft. Landen die in het kader van de Nieuwe Zijderoute met Chinese leningen hogesnelheidslijnen of autosnelwegen met
tunnels of zeehavens bouwen steken zich voor vele tientallen jaren in de schulden bij Chinese staatsbanken en dus bij de Chinese staat. Ook dat is een vorm van bezetting. Financieel-economische bezetting!

Je roman berust voor een deel op feiten schrijf je. Wat bedoel je daarmee?
Mijn boek is een roman. Een roman berust in principe op de fantasie van de schrijver.
Maar elke schrijver maakt – ook al geven weinigen dat toe – ook gebruik van zijn eigen ervaringen. In mijn geval zijn dat bij voorbeeld reiservaringen. Ik maak ik al mijn boeken gebruik van mijn levenservaringen. Ik heb bijvoorbeeld twee keer in Tibet en drie keer in China gereisd. Over die reizen heb ik twee fotoboeken uitgegeven. In mijn fotoboek over Tibet (Meeting People on the Roof of the World) staat zelfs een voorwaard van ZH de 14 e Dalai Lama. Het soort reizen dat ik maak,
laat herinneringen en andere sporen in mij na en die verwerkt ik in mijn romans.
Daarnaast heb ik heel veel verifieerbaar bronnenmateriaal van derden gebruikt, ook al hanteer ik in een roman uiteraard geen voetnoten. Allerlei details in het boek over het conflict tussen China en Tibet kloppen en die details kun je eenvoudig verifiëren.
Daarom heb ik ook een uitgebreid overzicht van bronnenmateriaal gepubliceerd (link: https://www.behance.net/gallery/189929533/De-Kracht-van-het-Tibetaanse-Water).
Een opmerking moet ik hierbij maken: ter bescherming van mensen moet ik locaties en situaties vaak veranderen om ze onherkenbaar te maken. En natuurlijk zitten er ook verzonnen elementen in het verhaal. Dat vind ik het mooie, dat een boek iets over de wereld daarbuiten kan vertellen en iets over mijn binnenwereld. Over hoe ik, als schrijver, de wereld, waar wij in leven, ervaar. Nogmaals: mijn boek is een roman en geen historische verhandeling waarin het alleen over naakte feiten gaat. In mijn romans gaat het om mijn persoonlijke kijk op de wereld om mij heen. Zowel voor wat betreft de keuze van het onderwerp als de manier waarop ik het onderwerp vorm
geef in een spannend verhaal.

Maakt een roman zoal jij die schrijft de feiten niet mooier dan zij in werkelijkheid zijn?
Ik denk het niet. Ik heb nu vier romans geschreven over historische gebeurtenissen (over een ramp met een vliegtuig met een kernbom aan boord, over de illegale handel in menselijke organen, over de honger in Afrika en de gevolgen daarvan voor Europa, en nu over het langdurige conflict van China met Tibet. Ik probeer dicht bij de werkelijkheid te blijven en elk verhaal een menselijke dynamiek te geven. Zo worden de feiten beter invoelbaar. Mijn romans presenteren ingewikkelde maatschappelijke problemen en geopolitieke feiten op aantrekkelijke en begrijpelijke
wijze aan een breed publiek. Je leest in de vakantie gewoon een spannend boek en je leert iets over heel reële problemen in de wereld, waar je anders misschien niets over zou horen. Niet belerend, maar heel ontspannen en aangenaam. In die zin bevatten mijn boeken een boodschap, waar de lezer hopelijk iets mee kan.

Aan welk boek werk je nu?
Ik heb nog geen nieuw boek in de planning. Ik heb wel nog een onuitgegeven fotoboek liggen met de titel Bhutan’s Youth, Bhutan’s Future. Misschien ga ik dat project nog een keer oppakken en afronden. Over een nieuwe roman denk ik op dit moment nog niet na. Al zijn er wel enkele onderwerpen waar ik belangstelling voor heb en die ik zou kunnen uitwerken. Zoals het probleem van de ‘plastic soup’ waarmee wij de oceanen vernielen. Of de illegale handel in delen van zeldzame,
bijna uitgestorven dieren, omdat ze in sommige culturen als potentie verhogend gelden en er bijzondere krachten aan worden toegeschreven. Maar zover is het nog lang niet. Nu eerst even een tijdje aandacht schenken aan Tibet en het onderwerp van dit boek met een paar leesavonden of zo en dan ga ik weer verder kijken en misschien aan een volgend boek werken.