Wake voor Tibet op de Dag van de Rechten van de Mens in Amsterdam

Niet alleen voor Tibet kwamen we samen op de Dam in Amsterdam op 10 december, ook Oeigoeren, Chinese democraten, Hongkongers, Binnen Mongoliërs en andere mensen die door China onderdrukt worden, vormden een bijeenkomst om NEE te zeggen tegen China op de Dag van de Rechten van de Mens. NEE tegen onderdrukking, marteling, gevangenschap en verdwijningen.

 

Tibet lijdt sinds de inlijving door China in de jaren vijftig onder systematische onderdrukking door de autoriteiten. De sociale, culturele en politieke rechten van de Tibetaanse bevolking worden met voeten getreden. Het praktiseren van Tibetaanse culturele gebruiken wordt al gauw gelijkgesteld aan separatisme. De Tibetaanse taal raakt in het gedrang, omdat Mandarijn-Chinees een overheersende rol heeft op scholen en op de werkvloer. Discriminatie, willekeurige vervolging en gedwongen verhuizingen zijn aan de orde van de dag. De “onafhankelijke” instituten die burgers moeten beschermen tegen dergelijk onrecht, worden evenals lokale gerechtelijke en politieke instituten voornamelijk bemand door Han-Chinezen en gedomineerd door de Communistische Partij. Politieke activiteiten van de lokale bevolking worden hard aangepakt, evenals contact met de verbannen Tibetaanse regering in ballingschap, die zich in Dharamsala (India) heeft gevestigd. Alle media in de Tibetaanse gebieden staan onder strenge censuur en persoonlijke communicatie wordt gefilterd en gemonitord.
(bron Amnesty International)
Oeigoeren, Kazakken en andere voornamelijk islamitische minderheidsgroepen in de regio Xinjiang worden massaal opgesloten in ‘heropvoedingskampen’. Daar worden ze geïndoctrineerd en mishandeld. De meeste familieleden weten niet waar hun opgesloten geliefden zijn en zijn te bang om zich hierover uit te spreken.

Sinds 2020 is ook Binnen-Mongolië steeds vaker mikpunt van omstreden maatregelen. De autoriteiten in de Chinese Autonome Regio Binnen-Mongolië hebben controversiële onderwijshervormingen doorgevoerd. In Binnen-Mongoolse leslokalen werd de voertaal van drie vakken – taal en literatuur, politiek en moraliteit, en geschiedenis – vervangen door Mandarijn, de standaardtaal.
De hervormingen hebben geleid tot massale protesten, omdat gevreesd wordt dat ze de voorbode zijn van verdere maatregelen die culturele assimilatie van de meer dan 4 miljoen etnisch Mongoolse inwoners van het gebied in de hand moeten werken.
(bron Amnesty International)

 

Na een periode van 155 jaar onder Brits koloniaal bewind, kreeg Hongkong bij de overdracht aan China in 1997 de status van “speciale administratieve regio”. Bij de overdracht werd afgesproken dat China het politieke, economische en rechtssysteem van Hongkong nog ten minste vijftig jaar ongemoeid zou laten onder het “één land, twee systemen”-beleid, en dat de democratie van Hongkong dus tijdens deze periode intact zou blijven. Hongkong is echter niet vrij van de invloed van de Chinese regering in Beijing, die sinds 1997 regelmatig de gemaakte beloftes uitholt en ondermijnt.
Op 30 juni 2020 legde de Chinese overheid een nieuwe Nationale Veiligheidswet op aan Hongkong. Met deze wet stellen de Chinese autoriteiten ‘separatisme’, ‘ondermijning van de staatsmacht’, ‘terrorisme’ en ‘het heulen met buitenlandse machten om de nationale veiligheid in gevaar te brengen’ strafbaar in Hongkong. Deze begrippen zijn zeer vaag gedefinieerd. De wet voorziet in de oprichting van een Chinees staatsorgaan dat toezicht moet uitoefenen op de ‘nationale veiligheid’ in Hongkong. Daarmee creëert China voor zichzelf de mogelijkheid om rechtstreeks in te grijpen in Hongkong. In bepaalde gevallen kunnen verdachten op het vasteland worden berecht, alwaar het rechtssysteem veel minder waarborgen biedt voor een eerlijk proces. Op het Chinese vasteland worden gelijksoortige vage wetten rondom nationale veiligheid veelvuldig gebruikt om mensenrechtenactivisten en tegenstanders van het regime de mond te snoeren of te laten verdwijnen. Een groep van 86 mensenrechtenorganisaties, waaronder Amnesty International, riep de Chinese autoriteiten op om de wet niet in te voeren, omdat hij afbraak doet aan de fundamentele rechten en vrijheden van Hongkongers.
(bron Amnesty International)

De status van het eiland Taiwan is omstreden. In het democratische Taiwan, officieel de Republiek China, is deze kwestie een belangrijke politieke splijtzwam. Aan de ene kant zijn er de “blauwe” pro-China partijen die de unificatie van China en Taiwan ondersteunen. Aan de andere kant zijn er de “groene” partijen die de onafhankelijke status en identiteit van Taiwan uitdragen.
Het “één-China-beleid” houdt in dat de regering van de Volksrepubliek China (in Beijing) als enige wettige regering van China (inclusief Taiwan) wordt erkend. De Volksrepubliek China verplicht alle landen die diplomatieke betrekkingen willen onderhouden om dit “één-China-beleid” te onderschrijven. Net zoals de overgrote meerderheid van landen onderschrijft Nederland dit beleid, en heeft het geen diplomatieke betrekkingen met Taiwan (maar wel economische, culturele en wetenschappelijke betrekkingen). Slechts een kleine minderheid van landen erkent Taiwan als soeverein land. (bron: Amnesty International)

Onder de huidige president Xi Jinping is China steeds agressiever in het verwerpen van kritiek op zijn mensenrechtensituatie. Daar blijft het echter niet bij. China is steeds actiever in het uitdragen van haar eigen visie op de mensenrechten. Zo zei president Xi Jinping  in 2017 dat China een nieuw type van internationale relaties wil bevorderen, en dat het een actieve rol zal spelen in het hervormen en ontwikkelen van het wereldwijde bestuurssysteem. In dit hervormde systeem is er volgens China geen plaats voor universele, ondeelbare en verplichtende mensenrechten. Deze moeten de weg ruimen voor nieuwe, vage begrippen zoals de ‘gemeenschap van gedeelde toekomst voor de mensheid’ – een begrip dat een model van bestuur voorstaat gebaseerd op ontwikkeling, economische samenwerking en nationale soevereiniteit.

In de publicatie Shifting Power and Human Rights Diplomacy – China (2019) gaan 12 auteurs in op de impact van China op de wereldwijde bescherming en promotie van mensenrechten. Ze bespreken hierin de bouwstenen van China’s visie op de nieuwe wereldorde, de manieren waarop China haar visie uitdraagt naar en oplegt aan andere landen, en geven ook aan wat er moet gebeuren om het huidige mensenrechtensysteem te beschermen en te versterken.
(bron: Amnesty International)