Tibet Support Groep plaatst klimaatcrisis op Tibetaans plateau op de kaart tijdens Nationale Klimaatmars

Activisten van de Tibet Support Groep Nederland tijdens de Nationale Klimaatmars op 26 oktober 2025.

Op 26 oktober sloot de Tibet Support Groep Nederland (TSG-NL) zich aan bij de Nationale Klimaatmars op het Malieveld in Den Haag om de internationale aandacht te vestigen op de ernstige milieuvernietiging die plaatsvindt in Tibet onder Chinees bewind. De TSG-NL-demonstranten benadrukten hoe het roekeloze beleid van China—zoals overexploitatie van rivieren, mijnbouw en gedwongen hervestiging van Tibetanen—de klimaatcrisis op de “Derde Pool” van de wereld versnelt.

Tibet: De waterbron van Azië in crisis

Het Tibetaans plateau, vaak de “Derde Pool” genoemd vanwege zijn enorme ijsreserves na de Noordpool en Zuidpool, staat onder ongekende druk. De glaciers verliezen jaarlijks acht miljard ton ijs, en uit recent onderzoek blijkt dat Himalaya-glaciers sinds 2010 65 procent sneller verdwijnen dan in het voorgaande decennium.

Tibet fungeert als de waterbron voor meer dan 1,3 miljard mensen in tien landen. Grote Aziatische riviersystemen zoals de Brahmaputra, Mekong, Yangtze, Yellow River, Indus en Salween ontspringen allemaal op het Tibetaans plateau. De vernietiging van dit ecosysteem heeft directe gevolgen voor de watervoorziening, voedselproductie en het bestaan van miljarden mensen stroomafwaarts in China, India, Vietnam, Cambodja, Laos, Thailand, Myanmar, Bangladesh, Nepal, Bhutan en Pakistan.

De delegatie benadrukte de verbinding tussen mensenrechten en klimaatrechtvaardigheid.

China’s systematische milieuvernietiging

Het Chinese regime versnelt de klimaatcrisis in Tibet door een combinatie van verwoestend beleid:

Dammen en waterdiversie: China heeft meer dan 87.000 dammen aangelegd die samen 325 GW aan energie genereren—meer dan Brazilië, de Verenigde Staten en Canada samen. Sinds 2000 zijn er 193 waterkrachtprojecten in Tibet geïnitieerd, waarvan 60 procent nog in de plannings- of voorbereidingsfase zit. Het recentste megaproject betreft ‘s werelds grootste waterkrachtcentrale in Oost-Tibet met een geplande investering van 1,2 biljoen yuan (167 miljard dollar).

Grootschalige mijnbouw: Lithiummijnbouw vergiftigt Tibetaanse rivieren met zware metalen, wat zowel het lokale ecosysteem als traditionele levenswijzen van Tibetaanse herders en boeren bedreigt. De mijnbouw versnelt bodemerosie, waterverontreiniging en verlies van biodiversiteit.

Gedwongen hervestiging: Duizenden Tibetaanse nomaden worden van hun land verdreven om plaats te maken voor Chinese infrastructuurprojecten, militaire faciliteiten en mijnbouwactiviteiten. Dit vernietigt niet alleen traditionele levenswijzen maar ook eeuwenoude duurzame landbeheerpraktijken die het ecosysteem beschermden.

Militarisering: De toegenomen militaire aanwezigheid op het plateau veroorzaakt smeltende permafrost en glaciers door verhoogde industriële activiteit en infrastructuurontwikkeling.

Verwoestende voorspellingen voor 2100

Wetenschappelijk onderzoek uit 2024 schetst een alarmerend beeld. Klimaatexperts voorspellen dat tegen het einde van deze eeuw Tibet 5°C zal zijn opgewarmd en twee derde van zijn gletsjerijs zal hebben verloren.

Volgens verschillende emissiescenario’s zal het gletsjeroppervlak op het Tibetaans plateau:

• Bij laag-emissiescenario (SSP1-2.6): met 10,92% afnemen
• Bij gemiddeld scenario (SSP2-4.5): met 25,44% afnemen
• Bij hoog-emissiescenario (SSP5-8.5): met 55,42% afnemen

Deze gletsjersmelt bedreigt direct de watervoorziening van 1,8 miljard mensen in China, Zuid- en Zuidoost-Azië. China’s plan om de wateren van de Brahmaputra om te leiden zou alleen al 140 miljoen mensen treffen die afhankelijk zijn van deze rivier.

Tibet en de bredere strijd tegen Chinese onderdrukking

De deelname van de Tibet Support Groep aan de Nationale Klimaatmars benadrukte een cruciale verbinding: klimaatrechtvaardigheid is onlosmakelijk verbonden met mensenrechten en democratie. De Tibet-klimaatactivisten benadrukten dat autoritaire onderdrukking en vervolging van het Tibetaanse volk door de Chinese Communistische Partij zich uitstrekt tot systematische milieuvernietiging.

Activisten droegen Tibetaanse vlaggen en spandoeken om bewustzijn te creëren over de Derde Pool-crisis.

De milieuvernietiging in Tibet is geen geïsoleerd fenomeen maar onderdeel van een breder patroon van Chinese staatsrepressie. Ook de Oeigoerse regio Xinjiang ondergaat vergelijkbare milieuvernietiging door Chinese industrialisering, gedwongen arbeid en grootschalige landroof. Tibetanen, Oeigoeren en anderen die opkomen voor democratie en milieubescherming worden systematisch onderdrukt, gecensureerd en vervolgd.

Deze parallelle strijd onderstreept dat verzet tegen de Chinese Communistische Partij niet alleen gaat over politieke vrijheid voor Tibetanen en andere door China onderdrukte volken, maar ook over het beschermen van onze planeet en het garanderen van een leefbare toekomst voor iedereen.

Internationale verwaarlozing van de Derde Pool

Ondanks het cruciale belang van het Tibetaans plateau voor het mondiale klimaat en de Aziatische watervoorziening, blijft de internationale gemeenschap en de klimaatbeweging de crisis grotendeels negeren. Tijdens COP29 in december 2024 bleek opnieuw dat de “Derde Pool” nauwelijks aandacht krijgt in globale klimaatonderhandelingen.

Deze verwaarlozing is des te opmerkelijker omdat de milieuvernietiging in Tibet directe gevolgen heeft voor:

• Mondiale zeespiegelstijging: Smeltende Himalaya-glaciers dragen significant bij aan stijgende oceanen
• Aziatische waterveiligheid: 1,3 miljard mensen afhankelijk van Tibetaanse rivieren
• Biodiversiteit: Het plateau herbergt unieke ecosystemen die verdwijnen
• Klimaatregulatie: Het Tibetaans plateau speelt een cruciale rol in Aziatische moessonpatronen

China’s weigerende houding om internationale toezicht toe te staan op milieuprojecten in Tibet en het onderdrukken van Tibetaanse milieuactivisten maken onafhankelijke monitoring vrijwel onmogelijk.

Een roep om internationale actie

De Tibet Support Groep benadrukte tijdens de mars dat elke mondiale klimaatdiscussie de milieuvernietiging in Tibet moet omvatten. Het negeren van de Derde Pool-crisis ondermijnt alle internationale klimaatinspanningen.

De groep riep de internationale gemeenschap op om:

• Tibet’s cruciale rol in het Aziatische watersysteem te erkennen
• Druk uit te oefenen op China voor transparantie over milieuprojecten in Tibet
• Tibetaanse stemmen te betrekken bij klimaatbesprekingen
• Milieuvernietiging in Tibet op te nemen in klimaatrapportages en verdragen
• Sancties te overwegen tegen Chinese bedrijven betrokken bij verwoestende mijnbouw en damprojecten

De Tibet Support Groep Nederland roept op tot

De Tibet Support Groep Nederland roept de Nederlandse regering en de Europese Unie dringend op om:

1. Tibet’s klimaatcrisis expliciet te agenderen bij alle bilaterale en multilaterale contacten met China en deze te koppelen aan het EU-klimaatbeleid.

2. Onafhankelijk onderzoek te eisen naar de milieueffecten van Chinese dammen, mijnbouwprojecten en infrastructuurontwikkeling op het Tibetaans plateau, met vrije toegang voor internationale wetenschappers en milieuorganisaties.

3. Tibetaanse participatie te waarborgen in internationale klimaatbesprekingen, erkennend dat Tibetanen zelf het beste weten hoe hun land duurzaam te beheren—zoals ze eeuwenlang hebben gedaan voordat China het gebied bezette.

4. Economische druk uit te oefenen door importrestricties in te stellen op mineralen en producten uit Tibet die zijn gewonnen door ecologisch verwoestende praktijken, en bedrijven die betrokken zijn bij milieuvernietiging in Tibet uit te sluiten van Europese markten.

5. Steun te verlenen aan Tibetaanse vluchtelingen die hun land moesten ontvluchten door Chinese milieuvernietiging en gedwongen hervestigingsprogramma’s.

6. Tibet’s watersystemen te erkennen als cruciaal gemeenschappelijk goed voor heel Azië en te pleiten voor internationale beschermingsstatus en toezicht op Chinese projecten die de watervoorziening van stroomafwaartse landen bedreigen.

De klimaatcrisis op het Tibetaans plateau is geen lokaal probleem—het is een mondiale noodsituatie die onmiddellijke internationale actie vereist. Door Tibet’s milieurechtvaardigheid te negeren, falen we niet alleen de Tibetaanse bevolking maar ook de 1,3 miljard mensen die afhankelijk zijn van de rivieren die ontspringen op de Derde Pool van onze planeet.