Tibetaanse leiderschap daagt Beijing uit over historische claims op Dalai Lama opvolging

CTA kondigt conferentie aan om gebrek aan bewijs voor Chinese controle over reïncarnatiesysteem bloot te leggen

3 november 2025

---

President van de Centrale Tibetaanse Administratie Penpa Tsering heeft plannen aangekondigd voor een internationale conferentie om een van de meest gewaagde claims van Beijing uit te dagen: dat een atheïstische, communistische regering de autoriteit heeft om de reïncarnatie van de hoogste spirituele leiders van het Tibetaanse boeddhisme te bepalen.

Tijdens een toespraak op 30 oktober in de National Press Club in Washington D.C. confronteerde Tsering rechtstreeks de bewering van China dat een decreet uit de Qing-dynastie van 1793—dat het gebruik van een “Gouden Urn” voorschrijft bij de selectie van gereïncarneerde lama’s—Beijing controle geeft over de erkenning van de volgende Dalai Lama.

“Er is geen documentair bewijs” ter ondersteuning van het Chinese narratief, verklaarde Tsering, waarbij hij aankondigde dat de aankomende conferentie systematisch de historische bronnen zal onderzoeken die Beijing claimt zijn legitimiteit te geven voor inmenging in heilige boeddhistische tradities.

De verklaring vertegenwoordigt een escalatie in de tegenreactie van de Centrale Tibetaanse Administratie tegen China’s decennialange campagne om de Tibetaanse spirituele opvolging te controleren—een campagne die veel waarnemers zien als voorbereiding voor Beijing om zijn eigen kandidaat te installeren als de 15e Dalai Lama wanneer de huidige spirituele leider, nu 90 jaar oud, overlijdt.

Het Strijdtoneel van Geloof versus Politiek

De kern van dit conflict is een fundamentele vraag: Kan een regering die officieel religieus geloof verwerpt, de spirituele opvolging van een van ‘s werelds oudste boeddhistische tradities dicteren?

“Het reïncarnatiesysteem is een kwestie van geloof, geen politiek instrument,” benadrukte Tsering. “En het Tibetaanse volk zal de toekomst van de Dalai Lama-lijn bepalen—niet Beijing.”

Dit is geen loze retoriek. Sinds 2007 handhaaft China “Order Nr. 5,” officieel getiteld “Maatregelen voor het Beheer van de Reïncarnatie van Levende Boeddha’s in het Tibetaanse Boeddhisme,” die alle boeddhistische tempels verplicht een “Reïncarnatie Aanvraag” in te dienen bij overheidsinstanties voordat een tulku—een gereïncarneerde leraar—erkend kan worden.

De regelgeving stelt een huiveringwekkende bureaucratische hiërarchie vast: reïncarnaties met “relatief grote impact” vereisen provinciale goedkeuring; die met “grote impact” hebben goedkeuring van het Staatsbestuur voor Religieuze Zaken nodig; en die met “bijzonder grote impact”—duidelijk verwijzend naar figuren als de Dalai Lama—moeten worden goedgekeurd door China’s Staatsraad.

Met andere woorden: de Chinese Communistische Partij—een organisatie waarvan de fundamentele ideologie atheïstisch materialisme is—heeft zichzelf uitgeroepen tot de uiteindelijke arbiter van spirituele reïncarnatie.

De Gouden Urn: Mythe versus Geschiedenis

Beijing’s historische rechtvaardiging concentreert zich op de Gouden Urn, een ritueel object geïntroduceerd door keizer Qianlong in 1793 na de Sino-Nepalese Oorlog. Volgens het systeem zouden namen van reïncarnatiekandidaten worden gegraveerd op ivoren of metalen plaatjes, in een gouden urn geplaatst, en door loting worden getrokken tijdens gebeden voor het Jowo-beeld in de Jokhang-tempel in Lhasa.

China presenteert dit 232 jaar oude decreet als het vestigen van permanente keizerlijke—en bij uitbreiding moderne Chinese gouvernementele—autoriteit over Tibetaanse spirituele opvolging.

Maar Tsering’s geplande conferentie zal benadrukken wat historici al lang hebben gedocumenteerd: de Gouden Urn werd zelden gebruikt, inconsistent toegepast, en vaak omzeild met keizerlijke toestemming.

“Waren de acht Dalai Lama’s vóór 1793 dan niet authentiek?” vroeg Tsering retorisch tijdens zijn toespraak in de National Press Club, waarmee hij de logische absurditeit van Beijing’s positie blootlegde. Als de Gouden Urn essentieel is voor legitimiteit, dan zou elke Dalai Lama die erkend werd vóór de introductie ervan—de meerderheid van de lijn—ongeldig zijn.

Zelfs na 1793 was het gebruik van de urn sporadisch. De 14e Dalai Lama—de huidige spirituele leider—werd expliciet vrijgesteld van het Gouden Urn-proces toen hij in 1940 werd erkend, met volledige toestemming van de toenmalige Chinese autoriteiten.

Het enige geval waarin de Gouden Urn “alleen werd gemanipuleerd,” zoals Tsering het verwoordde, was “in het geval van de door China aangestelde 11e Panchen Lama”—een verwijzing naar Beijing’s ontvoering in 1995 van de zes jaar oude Gedhun Choekyi Nyima, de door de Dalai Lama erkende Panchen Lama, en de installatie van zijn eigen kandidaat, Gyaltsen Norbu. Gedhun Choekyi Nyima, nu in de dertig, is sinds zijn verdwijning bijna 30 jaar geleden niet meer in het openbaar gezien—wat hem een van ‘s werelds langst vastgehouden politieke gevangenen maakt.

Tibetaanse Zelfbeschikking versus Chinese Controle

De Centrale Tibetaanse Administratie heeft duidelijk gemaakt dat Tibetaanse boeddhistische traditie—niet Chinese politieke decreten—de opvolgingsplanning zal regeren.

Tsering bevestigde dat Zijne Heiligheid de Dalai Lama heeft vastgesteld dat de Gaden Phodrang Trust toezicht zal houden op de selectie van zijn opvolger, in overleg met hoge boeddhistische leiders, kloosters en traditionele orakels. Dit proces eert eeuwenoude Tibetaanse boeddhistische praktijken terwijl Beijing’s inmenging volledig wordt uitgesloten.

De Dalai Lama zelf heeft eerder verklaard dat hij er mogelijk voor kan kiezen helemaal niet te reïncarneren, of kan worden herboren buiten het door China gecontroleerde gebied—mogelijk als een vrouw, of zelfs in een niet-traditionele vorm. Deze verklaringen zijn ontworpen om Beijing’s onvermijdelijke poging om een marionet “15e Dalai Lama” te installeren die Chinese belangen zou dienen in plaats van Tibetaanse spiritualiteit, voor te zijn.

China’s reactie is voorspelbaar autoritair geweest: als de Dalai Lama niet reïncarneert volgens Chinese overheidsprocedures, zal Beijing zijn opvolger simpelweg niet als legitiem erkennen.

Deze Orwelliaanse houding—een atheïstische regering die verklaart welke spirituele leider “echt” is—onthult de ware aard van China’s claims: dit heeft niets te maken met het respecteren van Tibetaanse traditie of boeddhistische theologie, en alles met politieke controle over de Tibetaanse bevolking.

Groeiende Internationale Steun voor Tibetaanse Spirituele Autonomie

Tsering’s aankondiging komt te midden van toenemende internationale erkenning dat Beijing’s inmenging in Tibetaanse spirituele zaken een schending van religieuze vrijheid vormt.

In 2020 stelden de Verenigde Staten wetgeving vast die sancties autoriseert tegen Chinese functionarissen die zich bemoeien met de selectie van Tibetaanse boeddhistische leiders, inclusief de opvolger van de Dalai Lama. De wet stelt expliciet dat beslissingen over Tibetaanse boeddhistische leider reïncarnaties uitsluitend binnen de autoriteit van de Tibetaanse boeddhistische gemeenschap liggen.

Europese landen hebben vergelijkbare beloften afgegeven ter ondersteuning van Tibetaanse spirituele autonomie, wat signaleert dat westerse democratieën China’s inspanningen voor reïncarnatie-controle zien als een mensenrechtenkwestie in plaats van een interne Chinese aangelegenheid.

Deze diplomatieke ontwikkelingen weerspiegelen een groeiend bewustzijn dat Beijing’s opvolgingsplannen voor de Dalai Lama deel uitmaken van een breder patroon van religieuze vervolging in China—van de massale detentie van Oeigoerse moslims in Xinjiang tot de systematische onderdrukking van het christendom, Falun Gong en andere geloofssystemen die als bedreigend voor de controle van de Communistische Partij worden beschouwd.

Wat Gebeurt er Nu?

Details van de conferentie van de Centrale Tibetaanse Administratie—inclusief specifieke data, locatie en deelnemers—zijn nog niet aangekondigd. De bijeenkomst zal naar verwachting historici, boeddhistische geleerden, juridische experts en Tibet-voorstanders samenbrengen om systematisch de historische onjuistheid van China’s Gouden Urn-claims te documenteren.

De conferentie vertegenwoordigt meer dan een academische oefening. Door methodisch Beijing’s historische narratief te ontmantelen, heeft de CTA als doel China’s claims te delegitimeren in internationale fora en de steun voor Tibetaanse zelfbeschikking in spirituele zaken te versterken.

Voor het Tibetaanse volk—zowel de ongeveer zes miljoen die onder Chinese bezetting leven als de diaspora verspreid over de wereld—kunnen de inzetten niet hoger zijn. De reïncarnatie van de Dalai Lama is niet alleen een religieuze kwestie; het raakt de kern van Tibetaanse culturele identiteit, continuïteit en verzet tegen culturele uitwissing.

Beijing begrijpt dit, wat verklaart waarom het enorm politiek kapitaal heeft geïnvesteerd in het vestigen van controle over het opvolgingsproces. China’s doel is transparant: een meegaande “Dalai Lama” installeren die de Chinese heerschappij over Tibet zal zegenen en het legitieme Tibetaanse leiderschap zal ondermijnen.

Penpa Tsering’s uitdaging aan Beijing’s historische narratief is dus een daad van cultureel behoud en verzet. Door de fictie die ten grondslag ligt aan China’s claims bloot te leggen, verdedigt de CTA niet alleen de integriteit van het Tibetaanse boeddhisme, maar het principe dat spirituele autoriteit niet kan worden gedicteerd door politieke macht.

Terwijl de voorbereidingen voor de conferentie voortgaan, blijft één feit onbetwistbaar: Voor Tibetanen is de vraag wie de volgende Dalai Lama erkent niet onderhandelbaar. Geloof, traditie en zelfbeschikking zullen zegevieren—niet de gefabriceerde decreten van een bezettende macht die probeert zich toe te eigenen wat het nooit legitiem kan bezitten.

---

De Tibet Support Groep Nederland roept de internationale gemeenschap op om:

• De geplande CTA-conferentie te ondersteunen en bij te wonen
• De Tibetaanse gemeenschap te erkennen als enige legitieme autoriteit in zaken van spirituele opvolging
• Sancties op te leggen aan Chinese functionarissen die zich bemoeien met Tibetaanse religieuze zaken
• De Nederlandse regering te vragen openlijk de Tibetaanse spirituele autonomie te verdedigen